Đó là kết luận rút ra từ một nghiên
cứu vừa được đăng trên Administrative Science Quarterly. Nghiên cứu này
khảo sát về việc lương nhân viên thay đổi như thế nào ngay sau khi CEO
(Tổng Giám đốc) nam có con.
Cụ thể, các giáo sư kinh tế và kinh
doanh của Trường Đại học Aalborg (Đan Mạch), Trường Kinh doanh Columbia
và Trường Kinh doanh Smith thuộc Đại học Maryland đã nghiên cứu mức
lương của 1,2 triệu người tại 10.600 công ty ở Đan Mạch. Và họ nhận thấy
rằng khi CEO nam có con, lương nhân viên của ông ta liền giảm xuống.
Mức giảm này không nhiều – chỉ 0,2% (đã điều chỉnh theo lạm phát) –
nhưng khi tính trên toàn công ty, mức giảm không đáng kể ấy (khoảng 100
USD mỗi nhân viên) lại là một số tiền rất lớn. Trong khi đó, vị CEO này
lại nhét thêm vào túi của mình một khoản tiền khá đáng kể, nhờ lương của
ông ta được tăng thêm 4,9%.
“Ông ấy có con, vậy là ông nghĩ ngay
“Mình cần nhiều tiền hơn cho gia đình mình”. Nhưng nhân viên lại bị
thiệt thòi vì tiền lương bị vơi đi một ít”, Cristian Dezsö, Giáo sư
Trường Kinh doanh Smith, đồng tác giả của nghiên cứu trên, giải thích.
Ý tưởng thực hiện nghiên cứu này đến
từ một khảo sát năm 1991 của nhà xã hội học Rebecca Warner về mối liên
hệ giữa lập trường của các chính trị gia về các vấn đề phụ nữ với việc
họ có con gái hay không. Bà Warner khám phá ra rằng những chính trị gia
có con gái có xu hướng cảm thông hơn trong các vấn đề liên quan đến phụ
nữ.
“Khị đọc bài viết này, tôi lập tức
nghĩ rằng tại sao không tìm hiểu xem liệu việc có con gái có ảnh hưởng
đến cách suy nghĩ và lập trường của các CEO trong những mối quan hệ về
giới tính tại nơi làm việc”, Dezsö nói. Câu trả lời dường như là có.
Dezsö và các đồng nghiệp của ông chỉ
thực hiện khảo sát về các công ty Đan Mạch bởi vì họ dễ dàng tiếp cận
được các dữ liệu về lương nhân viên tại các công ty này. “Tại Đan Mạch,
người dân được cấp số chứng minh thư giống như số an sinh xã hội tại Mỹ
và họ liên kết số chứng minh thư đó với tất cả mọi thứ. Nếu tôi biết
được số chứng minh thư của bạn, tôi có thể biết được công ty mà bạn làm
việc, bạn kiếm được bao nhiêu tiền, chồng/vợ, con cái bạn tên gì và tất
tần tật những thứ khác”, ông nói.
Dezsö khám phá ra rằng lương nhân viên
giảm nhiều hơn nếu vị CEO đó có con trai hơn là nếu ông ta có con gái.
Nhân viên nữ và nhân viên nam lại có mức giảm lương khác nhau. Nếu con
đầu lòng của vị CEO kia là con trai thì lương nhân viên nữ bị giảm 0,2%,
còn nhân viên nam giảm tới 0,5%. Nguyên nhân có thể là do sau khi có
con, vị CEO chợt bỗng cảm thấy tôn trọng và cảm thông hơn với người phụ
nữ do phải gánh vai trò làm mẹ. “Khi có con, ông ấy nhận thấy làm mẹ rất
khó và từ đó cảm thông hơn với người phụ nữ. Vì thế, lương nhân viên nữ
không bị giảm nhiều như nhân viên nam”, Dezsö nói.
Còn khi có con gái, các sếp nam lại tỏ
ra cảm thông hơn và lương nhân viên nữ thậm chí lại tăng lên. Tuy
nhiên, điều này chỉ xảy ra khi sếp có đứa con đầu lòng. Nếu ông ta có
thêm đứa thứ hai hoặc đứa thứ ba, lương của nhân viên chỉ có giảm bất kể
nhân viên đó là nữ hay nam.
Các nhà nghiên cứu cũng rất tò mò muốn
biết liệu các khám phá này có đúng với trường hợp các CEO tại Mỹ hay
không. Nhưng theo Dezsö, không thể thực hiện được nghiên cứu tương tự
tại Mỹ vì các quy định về tính riêng tư của nước này khiến cho các nhà
nghiên cứu rất khó lấy được các thông tin liên quan.
Vì không thể biết chắc có đúng đối với
các CEO ở Mỹ, Dezsö chỉ có thể suy luận dựa vào một số thông tin sẵn
có. Theo ông, Đan Mạch xếp thứ 7 trên thế giới về công bằng giới tính
(theo Báo cáo Global Gender Gap 2012), có nghĩa là “hầu hết người dân
nước này có quan điểm rất thoáng về quyền của người phụ nữ”. Trong khi
đó, Mỹ được xếp tới thứ 22, chỉ trên Mozambique. Trong một xã hội còn có
cách nghĩ thiên lệch về giới tính như vậy, tác động về mặt kinh tế có
thể là nhiều hơn.
Tuy nhiên, Dezsö cho rằng, tất cả cũng
chỉ là phỏng đoán. “Chỉ khi nào chúng tôi thu thập đầy đủ dữ liệu về Mỹ
thì mới biết rằng phỏng đoán đó có đúng hay không”, ông nói.